İngiliz Kraliyeti’nin Uluslararası İlişkiler Enstitüsü olarak bilinen Chatham House’un 90 yıllık bir geçmişi var. Ancak son 5 yıldır “yılın devlet adamı”nı seçip, ona “kristal cam ödülü” verme gibi bir gelenek başlattı. Mart ayında yapılan seçimlerde 2010 ödülüne Cumhurbaşkanı Gül layık görüldü. Ödülünü 9 Kasım Salı günü Kraliçe Elizabeth’in elinden alacak olan Gül’e “patron”, yani Kraliçe’nin imzaladığı bir belge de verilecek.
Bu Chatham House’un ne olduğunu daha önce anlatmıştık.
Bir-iki ilave yapalım. Resmen 1920 yılında kuruldu. İlk yöneticileri de Paris Barış Konferansı, açıkçası Sevr’i hazırlayan ekipten şu iki isimdi; İngiliz Propaganda Bakanlığı’dan Robert Cecil ve siyasi-istihbarat bölümünden Orta Doğu uzmanı, halen Ermeni soykırım iftiralarına dayanak yapılan Mavi Kitap’ın editörü Arnold J. Toynbee…
Paris Barış Konferansı’nın başlangıcı için seçilen tarih başlı başına dikkat çekicidir. O tarih, Alman İmparatorluğu’nun kuruluş yıldönümü olan 18 Ocak 1918’dir. Cecil ve Toynbee’nin katkılarıyla hazırlanan Paris Barış Konferansı’nda ülkemizi ilgilendiren bölüm, Urfa, Antep ve Maraş’ın Fransızlara verilmesi, manda ve himayenin kabul edilmesi, Batı Anadolu’nun Yunan işgaline bırakılmasıdır.
Chatham House’dan 1 yıl sonra ABD’de de CFR-Dış İlişkiler Konseyi kurulur. CFR için, “Chatham House’ın kızkardeşi” denir. (Yeniçağ Gazetesi’nden Arslan Bulut’a göre, AKP’nin programı CFR’dan gönderilen memoranduma göre yazıldı. Bulut’un yıllardır neredeyse haftada bir ısrarla gündeme getirdiği bu iddiasını yalanlayan olmadı)
KİMLER, NİÇİN ÖDÜLLENDİRİLDİ
Medyamız Gül’ün alacağı ödülün tarih ve programını duyururken, nedense sadece geçen yılın ödüllendirilen isminden, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva’dan söz etti. Biz Chatham House’un “yılın devlet adamı” seçtiği isimlerin hepsini kısaca anlatılım da daha sağlıklı bilgi ve fikir sahibi olalım.
İngiliz Kraliyeti, ilk kez 2005’de Ukrayna Devlet Başkanı Yuşçenko’yu “yılın devlet adamı” seçti. Sebebi, Ukrayna’nın barışçıl bir süreçle dönüşümüne, daha açıkçası “turuncu devrim”e yaptığı katkıydı. Yuşçenko ödülünü Kraliçe Elizabeth’in elinden aldı.
2006’da ödüllendirilen isim 1986-2005 yılları arasında tam 19 yıl Mozambik Devlet Başkanlığı yapan Chissano’ydu. Portekiz yönetimine karşı verilen savaş ve bu ülkede gerçekleyen “karanfil devrimi”yle beraber Mozambik’in bağımsızlığını kazanmasını sağlayan Frelimo adlı örgütün kurucusu Chissano, “Afrika’nın en barışçıl ve demokratik devletlerinden birini kurup, serbest ekonomiye geçtiği” için Chatham House ödülüne layık görüldü. Ama Chissano’nun ödülünü Kraliçe değil, Prenses Ann verdi.
Chatam House ödülü 2007’de ilk kez bir kadına, üstelik devlet başkanlığı yapmayan bir isme verildi. Bu isim Katar Emiri’nin eşi Sheikha Mozah’tı. Eğitim ve sosyal refah için yaptığı çalışmalar, İslam ve Batı arasındaki ilişkilere katkısı, ulusal ve uluslararası projelere sağladığı desteklerden dolayı ödüllendirilen Mozah’a da “Kristal Cam”ı York Dükü takdim etti.
2008’in “devlet adamı” olarak Gana Devlet Başkanı Kufuor belirlendi. İngiliz istihbaratına yakınlığı ile bilinen Exeter Koleji’nden mezun Kufuor, şu özelliklerinden dolayı seçilmişti:
“Gana’da ilk barışçıl iktidarı kurması… Liberal, demokratik bir dönüşümü sağlaması… Ekonomik diplomasiye ve komşularla barışçıl ilişkilere ağırlık vermesi… İnsan kaynaklarının gelişimi ve iyi yönetim, Gana’yı Afrika’nın sesi ve demokrasi ışığı yapma gibi üç ayaklı bir politika izlemesi… Sözüne güvenilir bir arabulucu ve barış elçisi olması…”
Tüm bu özelliklerine rağmen Kufuor da ödülünü ne yazık ki Kraliçe değil, Edinburg Dükü’nden aldı.
2009’un “lideri” seçilen Brezilya Devlet Başkanı Lula De Silva’nın ödüllendirilmesinin sebebi ise “Latin Amerika’nın istikrarı ve entegrasyonunda anahtar rol oynaması” bir de
“BM’nin Haiti’deki misyonuna” yaptığı katkılardı. Ödülünü ise Kent Dükü verdi.
Yuşçenko’dan sonra bizzat Kraliçe Elizabeth’ten ödül alacak ikinci isim olan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün neden “yılın devlet adamı” seçildiğine gelince;
-Türkiye’nin Orta Doğu ile geleneksel bağlarını derinleştirmesi,
-Irak’taki grupları uzlaştırma çalışmaları,
-Afgan ve Pakistanlı liderleri bir araya getirmesi,
-Bölünmüş Kıbrıs’ın yeniden birleştirilmesi çalışmalarında etkili liderlik yapması,
-Ermeni muhataplarıyla bir araya gelip, Türk-Ermeni ilişkilerinde barışçıl bir süreci başlatması,
-Türkiye’nin AB’ye demirlenmesini tereddütsüz savunması,
-Onun liderliğinde Türkiye’nin sivil-demokratik yönetiminin güçlendirilmesi, devam ettirilen siyasi ve yasal reformlarla ülkenin demokrasi ve insan haklarında Avrupa standartlarına yaklaştırılması gibi uzun bir liste var.
Ayrıca Chatham House Başkanı Dr. DeAnne Julius, “Kazandı çünkü ulusal, bölgeler ve uluslararası lider kalitesinde” diyor. Direktör Dr. Robin Niblett de, Chatham House üyelerinin uluslararası ilişkilerle derinden ilgilendiğini vurgulayıp, “Hem Türkiye, hem uluslararası arenadaki çabalarından” dolayı Gül’e oy verdiklerini söylüyor.
SEMBOLLER ÜLKESİ İNGİLTERE
Chatham House ödülünün sponsorlarının, “İngiliz ve ABD petrol şirketleri, BAT (British-American Tobacco) ve bazı finans kuruluşları” olduğuna da vurguladıktan sonra bir başka noktaya geçelim.
Chatham House ödülleri genellikle Ekim ayı içinde veriliyordu. Nitekim Mart’ta 2010 ödülünün Cumhurbaşkanı Gül’e verildiği açıklandığında, törenin büyük ihtimalle Ekim’de yapılacağı beklentisi vardı. Bu beklentinin sebebi önceki yılların tören tarihleriydi. Mesela ödülü Yuşçenko’ya 17 Ekim 2005’te, Chissano’ya 16 Ekim 2006’da, Mozah’a 15 Ekim 2007’de, Kufuor’a 27 Ekim 2008’de verilmişti. Sadece Lula De Silva’nın ödülü Kasım’a sarkmış, o da 5 Kasım 2009’da olmuştu.
Cumhurbaşkanı Gül’ün ödülü için ise 9 Kasım seçildi. Bu seçimin özel bir sebebi var mı yok mu bilemeyiz, ama şunu biliyoruz; İngilizler, diplomaside sembolleri en iyi kullanan ülkedir… Her adımında, duruşunda mutlaka bir mesaj vardır…
Buradan hareketle 9 Kasım’ı mercek altına alalım. Ne tesadüf; Sevr’in çağdaş versiyonlarını, “demokrasi, hak ve özgürlükler” kılıfıyla önümüze koyan AB’nin 2010 İlerleme Raporu da o gün açıklanacak!.. Bakalım hangi yeni dayatmalar, pardon “reformlar” gelecek?!..
Ancak bu günün, neredeyse Chatham House’la yaşıt tarihi bir önemi daha var.
9 Kasım 1918, İngilizlerin Çanakkale Boğazı’nı işgali ve dahi İskenderun’la, Antakya’ya asker çıkardığı gündür!..
Müyesser Yıldız
Odatv Link: https://odatv4.com/yazar/muyesser-yildiz/turkiye-ile-ilgili-oyle-kritik-bir-madde-var-ki-31102003.html
Odatv yeni link: https://odatv4.com/makale/gule-kraliyet-odulu-neden-9-kasimda-veriliyor-0311101200-13568