Erdoğan ve diğer yetkililer, koronavirüs salgınına en hazırlıklı yakalanan ülkelerin başında Türkiye’nin geldiğini söylüyor.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da 1 Nisan’daki Bilim Kurulu toplantısından sonra, “Virüs başka hastalıklarda görmediğimiz bir hızla ilerliyor. Daha önce bunu böyle bilmiyorduk. Ortalama 2.6, 2.7 kişiye bulaştırır diye düşünüyorduk. Bu virüs dünyaya 3 ayda yayıldı” dedi.
Evet, Türkiye’nin rapor üzerinde epey hazırlıklı olduğunu 20 Mart’taki yazımızda aktardık. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nce 2019 yılının ilk aylarında hazırlanan “Pandemik İnfluenza Ulusal Hazırlık Planı”nda, beklenen salgının tüm özelliklerinin yanısıra, olası vaka ve ölüm sayıları ayrıntılı bir şekilde anlatılmış, ayrıca salgın öncesi ve sonrasında kurumlarının yapması gereken görevler tek tek sayılmıştı.
O planın ardından 13 Nisan 2019’da Erdoğan’ın imzasıyla “Küresel Grip Salgını (Pandemi)” başlıklı Cumhurbaşkanlığı genelgesinin yayınlandığını duyurduk. Bu genelge ile Erdoğan, tüm kurum ve kuruluşların “Pandemik İnfluenza Ulusal Hazırlık Planı”nı uygulaması ve görevlerini yerine getirmesi talimatı vermişti.
-4 Mayıs 2019’da Ne Oldu?-
Bilindiği gibi, virüs Aralık’ta Çin’de baş gösterdi… Ardından hızla tüm dünyaya yayıldı… Ülkemizde ise Umre’ye gidenler dahil, yurtdışı giriş-çıkışlarla ilgili ilk karantina tedbirleri Mart başında gündeme geldi.
Örneğin 2 Mart’ta Sağlık Bakanı Koca, son 5 günde Çin, İtalya, Irak, İran, Güney Kore gibi hastalığın yaygın görüldüğü ülkelere seyahate çıkanlar ve bu kişilerle temas edenlere 14 gün boyunca evde kalmalarını tavsiye etti. Koca, sözkonusu ülkelerde son 5 günde bulunanların aile hekimlerine veya sağlık kuruluşlarına başvurmaları halinde izinli sayılacaklarını da açıkladı.
4 Mart’ta ise Umre için gidip dönenleri de bu listeye dahil edip, şu gibi uyarılarda bulundu:
“Umre dönüşünde ilk 14 gün evde geçirilmelidir… Başta Çin, İran, Irak, Güney Kore ve İtalya olmak üzere yurt dışından gelenler 14 günü evde geçirmelidir… Mümkünse ziyaretçi kabul edilmemelidir… Evden çıkılacaksa mutlaka maske takılmalıdır…”
Sonraki günlerde Sağlık Bakanlığı’nın sosyal medya hesaplarından yayımlanan, “Yeni koronavirüs evde izleme (karantina) kuralları” başlıklı paylaşımda da, “Son 14 gün içerisinde yeni koronavirüs hastalığı görülen ülkelerden birinden geldiyseniz, ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gibi belirti ve bulgularınız olmasa bile 14 gün süresince evden çıkmamalısınız” denildi.
Peki bu 14 gün kuralının da aslında 1 yıl önce belirlendiğini söylesek?!..
Hemen anlatalım.
Sağlık Bakanlığı 4 Mayıs 2019’da, 30 Mayıs 2007 tarihli “Bulaşıcı Hastalıklar Sürveyans ve Kontrol Esasları Yönetmeliği”nde önemli değişiklikler yaptı.
Sözkonusu yönetmeliğin amacı ne mi? Şunlar:
“Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi ve kontrolünün sağlanması için; bildirime esas bulaşıcı hastalıklar listesinin belirlenmesi, olay ve vaka tanımlarının yapılması, iletişim ağı yapısı ile ihbar ve bildirim sisteminin oluşturulması… Bulaşıcı hastalıkların epidemiyolojik sürveyansı için her türlü uygun teknik araç kullanılarak sürveyans ile ilgili bilgilerin toplanmasında görevli yerel sağlık otoriteleri, ilgili diğer Bakanlıklar, özel ve kamuya ait kurum ve kuruluşlar ile Sağlık Bakanlığı arasında iletişimin sağlanması ve toplanan sürveyans verilerinin ulusal ve uluslararası düzeyde paylaşılması için gerekli yöntemlerin belirlenmesi… Erken uyarı ve yanıt sistemi için Sağlık Bakanlığı ile yerel sağlık otoriteleri arasında uygun araçlarla sürekli bir iletişim sağlanması.”
Özetle; “Yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeydeki ani gelişen halk sağlığı tehditlerinin yayılmasını önleme ve kontrol etmeye” yönelik olarak yapılacak faaliyetleri içeriyor.
Yönetmelikte yapılan bazı değişikliklere gelirsek;
Örneğin, “Erken uyarı ve cevap sistemi kapsamındaki olay ve durumlar” maddesine, “Olası sağlık etkileri bulunabilecek kitlesel insan hareketleri” şeklinde bir bölüm eklendi. Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler için cezai hükümler kondu.
En önemli değişiklik ise Yönetmeliğin ekinde yer alan ve son olarak 2011’de güncellenen “Bildirime esas bulaşıcı hastalıklar” ile “Bildirime esas bulaşıcı hastalıkların standart vaka tanımları” listelerinde yapıldı.
2011’deki bu listelerde “Solunum (hava) yolu ile bulaşan hastalıklar” bölümünde “Akut solunum yetmezliği sendromu (SARS-coronavirüs, SARS-CoV)” vardı ve “Bir başka nedenle açıklanamayan, ateş veya ateş öyküsü olan bir kişide, öksürük veya nefes darlığı veya solunum yetmezliği” şeklindeki klinik tanımlamadan sonra “Epidemiyolojik kriterler” şöyle sıralanmıştı:
– Doğrulanmış veya SARS nedeniyle takip edilen bir veya birkaç kişi ile yakın temas olması (yakın temas; SARS vakası olan bir kişiye bakan/birlikte yaşayan veya solunum sekresyonları, vücut sıvıları ve/veya sekresyonları (feçes gibi) ile doğrudan temasın olması).
– SARS salgını yaşanan bir alanda oturuyor olmak veya seyahat öyküsünün olması.
– SARS-CoV maruziyet riski yüksek bir işte çalışıyor olmak (canlı SARS-CoV/SARS-CoV benzeri virüslerle çalışan veya SARS-CoV ile enfekte klinik numune depolayan laboratuar personeli, vahşi yaşam veya SARS-CoV için rezervuar olan diğer hayvanlara, onların çıktı veya sekresyonlarına maruz kalanlar gibi).
– Aynı sağlık kurumu ile epidemiyolojik bağlantısı bulunan iki veya daha çok kişide SARS ile uyumlu klinik bulguların en fazla on gün içerisinde gelişmesi.
4 Mayıs 2019’daki Yönetmelik değişikliğinde SARS ile ilgili bu bilgiler aynen tekrarlanırken, harf sırasına göre düzenlenen “Bildirime Esas Bulaşıcı Hastalıklar Listesi”ne “MERS (Middle East Respiratory Syndom-Coronavirüs)” eklendi. 50’inci sıradaki bu hastalığın klinik tanımlaması için, “Akut ciddi solunum yetmezliği… Akciğer infiltrasyonu…” denildi.
Ardından MERS’in epidemiyolojik kriterleri, yani hastalığın dağılımı ve bu dağılımı etkileyen nedenler şöyle sayıldı:
– Kesin vaka ile temas öyküsünün olması.
– Hastalığın endemik olarak görüldüğü ülkelere 14 gün içinde ziyaret öyküsünün bulunması.
Hatırlanacaktır; Çin’e uçuşlar 3 Şubat’ta durduruldu. Keşke MERS için yapılmış bu tespit ve tedbirlere uyulup, yurtdışına ve Umre’ye gidenlere “14 gün kuralı” o kararla eş zamanlı olarak alınsa, belki de hastalık bu kadar yayılmazdı!..
Silivri’deki Barış’lar, Hülya Kılınç ve Murat Ağırel’e kucak dolusu sevgiler.
Müyesser YILDIZ
9 Nisan 2020
Odatv Link: https://odatv4.com/yazar/muyesser-yildiz/o-kural-bir-yil-once-belirlenmisti-ama…-09042029.html